Het hooggerechtshof van Mozambique heeft de overwinning van de regeringspartij bij de presidentsverkiezingen van oktober bevestigd. Deze uitspraak kan mogelijk leiden tot nieuwe protesten, na meer dan twee maanden van onrust over beschuldigingen van verkiezingsfraude.
Daniel Chapo, van de regerende Frelimo-partij, won de presidentsverkiezingen van 9 oktober met 65,2% van de stemmen, zo maakte Lúcia Ribeiro, voorzitter van de constitutionele raad van Mozambique, maandag bekend tijdens een persconferentie.
Dit percentage was lager dan eerder door de kiescommissie werd gemeld, namelijk 70,7%. Desondanks bleef het boven de vereiste 50% voor een overwinning in de eerste ronde.
De oppositiekandidaat die op de tweede plaats eindigde, Venâncio Mondlane, wist vooral jonge stedelijke kiezers te inspireren. Hij behaalde 24,2% van de stemmen, een stijging ten opzichte van de 20,3% die eerder werd aangekondigd. Dit was echter lang niet genoeg om de meerderheid te claimen die hij beweerde te hebben.
Het rapport van de constitutionele raad, waarvan de leden grotendeels door Frelimo-politici zijn aangesteld, meldde “afwijkingen” op districtsniveau tijdens het tellen van de stemmen, zonder deze verder te specificeren. Daarnaast stelde het rapport dat de Podemos-partij, die Mondlane steunt, “opgeblazen” cijfers had ingediend in hun bezwaar tegen de uitslag.
Mozambique wordt al wekenlang geteisterd door protesten. Volgens Human Rights Watch hebben de veiligheidsdiensten daarbij minstens 130 mensen gedood. Internationale waarnemers hebben bewijs gevonden van manipulatie bij de stemming, maar waarschuwden ook dat Mondlane mogelijk niet zou hebben gewonnen, zelfs bij eerlijke verkiezingen.
De protesten hebben herhaaldelijk de economie van Mozambique platgelegd. Daarnaast werd het noorden van het land getroffen door cycloon Chido, die op 15 december aan land kwam. De storm eiste 120 levens en verwoestte naar schatting 110.000 huizen.
Voorafgaand aan de uitspraak riep Mondlane zijn aanhangers op om tot vrijdag thuis te blijven als onderdeel van de anti-verkiezingsprotesten, die hij “Turbo V8” noemde. Hij drong er ook op aan geen geweld te plegen.
In een aparte video op Facebook verklaarde hij echter: “Als we de electorale waarheid krijgen [van Ribeiro], zal er vrede zijn. Als we electorale leugens krijgen, storten we het land in chaos en wanorde.”
Na de uitspraak toonden Mozambikaanse tv-zenders beelden van brandende autobanden in verlaten straten, bewaakt door gewapende veiligheidstroepen.
Chapo, die op 15 januari wordt geïnstalleerd, sprak een menigte juichende Frelimo-aanhangers toe en beloofde een hervormingsproces van het verkiezingssysteem te leiden. “Dialoog is de enige manier om sociale harmonie op te bouwen,” zei hij zonder verdere details te geven.
Hoewel werd verwacht dat de constitutionele raad Chapo’s overwinning met enkele aanpassingen zou bevestigen, was Mondlanes oproep tot protesten in plaats van onderhandelingen met Frelimo een ongekende stap voor Mozambique, aldus Alex Vines, hoofd van het Afrika-programma bij denktank Chatham House.
“Historisch gezien was Mozambique een zwakke staat met een sterke partij,” zei Vines, die deel uitmaakte van een waarnemingsteam van het Gemenebest dat de verkiezingen volgde. “Nu zien we zowel een zwakke staat als een verzwakkende partij, uitgedaagd door een nieuwe politiek … geleid door een charismatische populistische leider die inspeelt op de woede van uitgesloten, gefrustreerde jongeren.”
