Vanaf 1 januari 2025 zijn de eerste zes EU-referentielaboratoria voor de volksgezondheid operationeel geworden. Deze laboratoria zijn opgericht met als doel de paraatheid te verbeteren en een snelle detectie en respons te garanderen in geval van infectieziekten. De zes laboratoria zullen zich richten op verschillende gebieden, waaronder antimicrobiële resistentie tegen bacteriën, vectorpathogenen van het virus, opkomende viruspathogenen overgedragen door knaagdieren en zoönotische agentia, hoogrisico bacteriële pathogenen, Legionella, difterie en kinkhoest.
Naast het versterken van de paraatheid en respons op het gebied van volksgezondheid, zullen deze laboratoria ook de nationale volksgezondheidslaboratoria ondersteunen. Dit zal helpen bij het vergemakkelijken van de vergelijkbaarheid van gegevens en het versterken van de capaciteit op het gebied van laboratoriummethoden op EU-niveau. Door diagnostische methoden en tests voor ziektesurveillance, -melding en -rapportage op één lijn te brengen, zal de samenwerking tussen de laboratoria verbeterd worden.
De oprichting van deze laboratoria is het gevolg van Verordening 2022/2371 betreffende ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid. Deze verordening introduceerde een juridisch mandaat voor de definitie en implementatie van Europese referentielaboratoria op het gebied van de volksgezondheid. In maart 2024 heeft de Europese Commissie een uitvoeringsverordening uitgevaardigd waarin de eerste zes EU-referentielaboratoria voor de volksgezondheid zijn vastgelegd.
Het EURL-netwerk voor de volksgezondheid zal worden beheerd en gecoördineerd door het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC). Dit netwerk zal een cruciale rol spelen bij het verbeteren van de paraatheid en respons op het gebied van volksgezondheid binnen de EU. Door samen te werken en kennis te delen, kunnen de laboratoria effectiever optreden bij het detecteren en bestrijden van infectieziekten.
Deze ontwikkeling markeert een belangrijke stap in het versterken van de volksgezondheid binnen de EU en het verbeteren van de samenwerking tussen lidstaten. Met de oprichting van de eerste zes EU-referentielaboratoria voor de volksgezondheid zijn de lidstaten beter voorbereid om gezamenlijk te reageren op toekomstige gezondheidsbedreigingen en infectieziekten.
