Het verhogen van de prijs van sigaretten tot extreem hoge niveaus in Australië heeft geleid tot wat experts een ‘tabaksoorlog’ noemen. Met een prijs van 29 euro voor een pakje van 25 sigaretten, zijn veel rokers overgestapt naar de zwarte markt om zo de hoge belastingen op tabak te ontwijken. Dit heeft geleid tot een verlies van miljarden dollars aan belastinginkomsten voor de overheid.
Volgens professor James Martin van de Deakin University in Melbourne is er ook een toename van criminaliteit gerelateerd aan de illegale tabakshandel. Sinds het begin van 2023 zijn er meer dan 220 explosieven gericht op zwarte markthandelaren en winkeliers die weigeren illegale tabaksproducten te verkopen. Deze vormen van chantage en intimidatie zijn zorgwekkend.
Australië heeft in het verleden al maatregelen genomen om tabaksgebruik te verminderen, zoals het invoeren van neutrale verpakkingen voor sigaretten in 2012. Echter, de illegale tabaksmarkt blijft groeien en wordt steeds gewelddadiger, aldus Heather Cook van de Criminal Content Intelligence Committee.
Volgens Martin is het belangrijk dat de overheid de indirecte belasting op tabak verlaagt om zo de zwarte markt te ontmoedigen. Daarnaast pleit hij voor de legalisatie van elektronische sigaretten, die momenteel alleen verkrijgbaar zijn in apotheken. Hij wijst naar het voorbeeld van Nieuw-Zeeland, dat een vergelijkbaar niveau van tabaksbelasting heeft als Australië, maar in 2020 elektronische sigaretten heeft gelegaliseerd en daardoor een daling heeft gezien in het gebruik van tabaksproducten.
De tabaksoorlog in Australië laat zien dat het verhogen van de prijs van sigaretten niet per se leidt tot minder tabaksgebruik, maar juist tot een toename van illegale handel en criminaliteit. Het is belangrijk dat de overheid effectieve maatregelen neemt om zowel de volksgezondheid als de belastinginkomsten te beschermen.
