Een internationaal team van onderzoekers, waaronder Grieken, heeft de verborgen processen onthuld die begin 2025 hebben geleid tot de bijzonder actieve seismische activiteit nabij Santorini. Uit hun onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Science, blijkt dat de activiteit werd veroorzaakt door een enorme magmatische indringing – een verticale laag magma – die zich in golven meer dan 20 kilometer diep in de aardkorst verspreidde op een diepte van meer dan 10 kilometer onder de zeebodem. Dit magma was, zoals de onderzoekers opmerken, voldoende “om bijna 200.000 zwembaden van Olympische afmetingen te vullen, of 200 keer de Grote Piramide van Gizeh, of ongeveer 200 keer de Akropolis, of het Empire State Building ongeveer 500 keer, en ze voegen eraan toe dat het voldoende was om Manhattan in New York of de eilanden van Bermuda te bedekken met een laag magma van ongeveer 9 meter dik.”
Zoals zij benadrukken, omvatte de activiteit, die wereldwijd uniek was wat betreft het aantal aardbevingen gedurende een bijzonder beperkte periode, honderden gevoelde aardbevingen, waarvan sommige een kracht van meer dan 5 graden hadden, terwijl ze ‘een lokale noodtoestand, schoolsluitingen en alarm onder bewoners en bezoekers veroorzaakten’. Zoals ze aangeven, bestond er grote onzekerheid ‘of de aardbevingen het gevolg waren van vulkanische activiteit die een mogelijke aanstaande uitbarsting signaleerde, of van het verschuiven van tektonische breuklijnen en mogelijk de opmaat voor een grotere aardbeving (zoals de verwoestende aardbeving met een kracht van 7,7 op de schaal van Richter die dezelfde regio in 1956 trof)’.
Het onderzoeksteam ontdekte de oorzaak van de activiteit door middel van geavanceerde machine learning-technieken die de ruimtelijke verdeling in de aardkorst van meer dan 25.000 aardbevingen in kaart brachten. De studie gebruikte deze aardbevingen als ‘virtuele rekstrookjes op diepte’, waardoor ze magmabewegingen in ongekende ruimtelijke en temporele details in beeld konden brengen. Deze beeldvorming identificeert en brengt volgens het onderzoek het binnendringen van een magma-ader in kaart, die uiteindelijk de seismische activiteit veroorzaakte. De onderzoekers wijzen erop dat de beeldvorming dus uitsluit dat glijdende tektonische fouten de voornaamste oorzaak zijn van de seismische uitbarsting van 2025.
“Gedetailleerde spatiotemporele beeldvorming van seismische activiteit in 2025 laat zien dat magma-intrusies, die aardbevingen veroorzaken en tot gevaarlijke vulkaanuitbarstingen kunnen leiden, geen eenvoudig eenrichtingsproces inhouden waarbij magma horizontaal of verticaal beweegt”, merken ze op. Het meest opvallende, zo benadrukken zij, was dat de penetratie niet soepel verliep. In plaats daarvan, zo blijkt uit het onderzoek, ontvouwde het zich in golven, waardoor nieuwe scheuren ontstonden, andere werden gesloten en het magma in pulsen naar voren werd geduwd. De golfindringing van magma en de daaropvolgende pulserende drukverandering beïnvloedden het stressveld en leidden tot het ontstaan van zo’n groot aantal aardbevingen, met een “cascaderende” snelheid, dat wil zeggen de ene aardbeving na de andere in een zeer kort ruimtelijk en temporeel interval, “merkt het onderzoeksteam op.
De onderzoeksresultaten van het team suggereren dat dit golfachtige feedbackproces van magma-indringing niet uniek is voor Santorini. Dit is eerder waarschijnlijk een fundamenteel mechanisme waarmee magma onder vulkanen over de hele wereld wordt getransporteerd. Tegelijkertijd kunnen de ontwikkelde methoden, zoals onderstreept, wetenschappers ook helpen toekomstige crises vrijwel onmiddellijk te monitoren – vooral in gebieden waar de grootste activiteit plaatsvindt in de open zee of diep onder de grond, buiten het bereik van traditionele grondmetingen.
“Santorini, onderdeel van de Griekse vulkanische boog, heeft een geschiedenis van catastrofale uitbarstingen, waaronder de ‘Minoïsche uitbarsting’ rond 1620 voor Christus. De seismische crisis van 2025, hoewel niet gepaard gaande met een uitbarsting, benadrukt de potentiële risico’s waarmee de lokale bevolking wordt geconfronteerd en onderstreept het belang van geofysische monitoring met hoge resolutie”, concluderen de onderzoekers.





























































