Het debat over de toekenning van een herstellening aan Oekraïne heeft een brandende vraag doen rijzen: waar zijn de bevroren “bevroren” Russische fondsen precies? Vorig jaar schrapte de Belgische premier Bart de Vever een gedurfd plan op de EU-top dat een lening van 140 miljard euro aan Oekraïne zou hebben verstrekt met behulp van bevroren gelden van de Russische Centrale Bank. Hij klaagde dat België op oneerlijke wijze het doelwit was van deze ambitieuze plan, dat uitsluitend gebaseerd was op fondsen die worden aangehouden bij Euroclear, een in Brussel gevestigde centrale effectenbewaarinstelling.
De G7-bondgenoten hebben herhaaldelijk gezegd dat ze in totaal ongeveer 300 miljard euro aan Russische staatsactiva bevroren hebben in hun jurisdicties. De Belgische premier merkte op dat België de “dikste kip” heeft, maar dat er ook andere landen zijn die Russische fondsen in hun bezit hebben.
Na zijn opmerkingen op de top nam Euronews contact op met verschillende westerse landen, waaronder Frankrijk, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada, Japan en Australië. Ironisch genoeg kwamen de meest accurate antwoorden uit Luxemburg en Zwitserland, twee landen die traditioneel geassocieerd worden met financiële geheimhouding.
Luxemburg heeft naar verluidt 10 tot 20 miljard euro aan Russische staatsmiddelen, maar de officiële verklaring van de ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken van het Groothertogdom gaf aan dat het bedrag aan tegoeden van de Centrale Bank van Rusland dat in Luxemburg bevroren is, minder dan 10.000 euro bedraagt. Zwitserland bevestigde daarentegen dat het 7,45 miljard Zwitserse frank (ongeveer 8 miljard euro) aan Russische staatsfondsen aanhoudt.
Andere landen, waaronder Duitsland, Japan, Frankrijk, de Verenigde Staten, Canada en Australië, weigerden duidelijke cijfers te geven over de bevroren Russische fondsen. Het gebrek aan transparantie in het Westen staat in schril contrast met de publicatie van regelmatige rapporten door Euroclear over Russische fondsen, hun monetaire samenstelling en de winsten die ze genereren.
Het gebrek aan transparantie en het ontbreken van concrete cijfers over de bevroren Russische fondsen ondermijnen de geloofwaardigheid van het herstelplan. Onderzoekers hebben moeite om de precieze locatie en omvang van de fondsen vast te stellen, wat wijst op risico’s en onzekerheden in de toekomst. Er is een gebrek aan openbare transparantie en een duidelijke routekaart voor hoe dit zal uitpakken, gezien de enorme juridische, financiële en politieke risico’s die ermee gepaard gaan.
