In Amsterdam-Zuidoost wordt al vijf jaar lang een bijzondere vorm van rechtspraak toegepast: de buurtrechter. In de wijk Venserpolder kunnen buurtbewoners terecht bij een buurtrechter die hen ontvangt in het lokale buurthuis, in plaats van in een formele rechtbank elders in de stad. De VPRO heeft hier een documentaire over gemaakt genaamd ‘De buurtrechter’, waarin te zien is hoe deze vorm van rechtspraak in de praktijk werkt.
De buurtrechter staat voor een menselijke benadering van rechtspraak, waarbij niet alleen naar het delict wordt gekeken, maar ook naar de persoon achter het delict. Dit roept vragen op over de traditionele opvattingen over straf en rechtvaardigheid. De documentaire laat zien hoe buurtkinderen zelfs rechtbankles krijgen in het buurthuis, waardoor de rechtspraak veel toegankelijker en minder afstandelijk wordt ervaren dan in reguliere rechtbanken.
De hoofdrolspeler in ‘De buurtrechter’ is Maria Leijten, een rechter met dertig jaar ervaring die ervoor heeft gekozen om zich in te zetten voor de buurtrechtspraak in Venserpolder. Zij gelooft dat rechtspraak pas echt rechtvaardig kan zijn als rechters luisteren naar de mensen die voor hen verschijnen. De documentaire laat zien hoe Leijten oplossingsgericht te werk gaat en trots is op de grote opkomst van mensen die verschijnen bij de buurtrechter.
Ondanks het succes van de buurtrechtspraak in Amsterdam-Zuidoost blijft de vraag waarom dit initiatief nog niet breder is uitgerold in andere delen van het land. De documentaire biedt een interessant inkijkje in een alternatieve vorm van rechtspraak die wellicht ook elders navolging verdient. ‘De buurtrechter’ is vanavond te zien op NPO 2 en kan ook worden teruggekeken via NPO Start.
