Mensen hebben voldoende eiwitten nodig in hun dieet om het lichaam goed te laten functioneren. Veelvoorkomende eiwitbronnen zijn noten, vlees en eieren. Daarnaast hebben fabrikanten de mogelijkheid om eiwitten toe te voegen aan voedingsmiddelen.
Een recent gepubliceerde studie in Nutrients onderzocht de voedingswaarde van bepaalde bewerkte voedingsmiddelen met eiwitclaims. In de afgelopen jaren is de consumptie van voedingsproducten met eiwitclaims onder het grote publiek toegenomen.
De studie toonde aan dat deze voedingsmiddelen mogelijk minder gezond zijn. Meer dan de helft van de producten met een hoog eiwitgehalte had een hoog natrium- of vetgehalte, en ongeveer een kwart bevatte veel vrije suikers of verzadigde vetten.
Daarom zijn deze voedselopties, ondanks hun hoge eiwitclaims, niet altijd de meest verstandige keuzes.
Vleesvervangers hebben vaak ‘high-protein’ claims
De onderzoekers wilden meer te weten komen over de voedingswaarde van producten met eiwitclaims.
Consumenten hebben veel voedselopties, maar kiezen mogelijk eerder voor producten met eiwitclaims. Wanneer een product zo’n claim heeft, zien mensen het vaak als gezond. Het probleem ontstaat wanneer andere voedingsstoffen in het product over het hoofd worden gezien.
Onderzoekers bekeken 4.325 bewerkte voedingsmiddelen in een Spaanse voedingsdatabank, BADALI. Om in deze databank te worden opgenomen, moet een product verkrijgbaar zijn in een Spaanse supermarkt en een voedingswaardeverklaring hebben.
De data werd verzameld tussen juni 2022 en maart 2024. De voedingsmiddelen werden onderverdeeld in twaalf categorieën, waaronder repen, ontbijtgranen, crackers, melkvervangers en plantaardige vleesvervangers.
Een product werd beschouwd als een product met een eiwitclaim als het woord “eiwit” deel uitmaakte van de hoofdafbeelding op de website van de fabrikant of supermarkt. Sommige producten bevatten bijvoorbeeld de term “rijk aan eiwitten”, terwijl andere de hoeveelheid eiwit in het product vermeldden.
Van de onderzochte producten had 13%, ofwel 561 items, een eiwitclaim. De categorie die het meest waarschijnlijk een eiwitclaim had, waren plantaardige vleesvervangers, waarbij bijna 70% van deze producten de claim maakte.
Ongeveer 60% van de producten met eiwitclaims had toegevoegde eiwitten. Plantaardige eiwitten werden vaker toegevoegd dan dierlijke eiwitten. De analyse suggereerde dat eiwitverrijking een groot verschil kan maken in het eiwitgehalte.
‘High-protein’ producten minder gezond door toevoegingen
Bij het analyseren van de voedingswaarde vonden onderzoekers veranderingen in suiker-, koolhydraat-, totaal vet- en verzadigd vetgehalte. Ze zagen echter geen significante verschillen in natrium, energie of vezels.
Zo bevatten repen met eiwitclaims minder koolhydraten en suiker, maar meer verzadigd vet.
Melkvervangers met eiwitclaims hadden minder koolhydraten en suiker, maar meer totaal vet. Melk en zuiveldranken met eiwitclaims hadden minder totaal en verzadigd vet, terwijl yoghurt en gefermenteerde melkproducten met eiwitclaims minder koolhydraten en suiker bevatten.
Onderzoekers keken ook naar de voedingskwaliteit en gebruikten het voedingsprofielmodel van de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit model beoordeelt componenten zoals natrium, vet en vrije suikers.
Uit de resultaten bleek dat 90,8% van de voedingsmiddelen met eiwitclaims als “minder gezond” werd geclassificeerd. Ongeveer een vijfde van deze producten bevatte zoetstoffen, een kwart had een hoog gehalte aan vrije suiker of verzadigd vet, en meer dan 50% had een hoog vet- of natriumgehalte.
Vergelijkbare voedingsmiddelen zonder eiwitclaims kregen in 77,7% van de gevallen een classificatie als “minder gezond”. Een groter percentage producten met eiwitclaims bevatte veel vet of natrium en zoetstoffen. Tegelijkertijd had een kleiner percentage veel vrije suiker en verzadigd vet.
Er waren ook verschillen tussen de productcategorieën. Bijvoorbeeld, melk en zuiveldranken met eiwitclaims werden in 61% van de gevallen als minder gezond geclassificeerd, terwijl dat voor niet-eiwitclaimproducten slechts 22% was.
Hoewel yoghurt en gefermenteerde melkproducten met eiwitclaims vaker een hoog natriumgehalte hadden, hadden ze minder vet, vrije suikers en verzadigd vet dan vergelijkbare producten zonder eiwitclaims.
De studie waarschuwt voor de aanname dat voedingsmiddelen met eiwitclaims altijd gezond zijn. Chelsea Johnson, een geregistreerde diëtist, merkte op dat: “Mensen moeten beter geïnformeerd worden over het zorgvuldig evalueren van voedingsmiddelen op basis van het hele etiket in plaats van alleen op de verpakking te vertrouwen.”
Studie benadrukt voorzichtigheid bij eiwitclaims
De studie heeft enkele beperkingen. Het richtte zich uitsluitend op data uit de Spaanse markt. Onderzoek naar data uit andere regio’s kan in de toekomst nuttig zijn.
Ook de definitie van eiwitverrijking en de gebruikte criteria voor voedingsanalyse kunnen hebben geleid tot gemiste gegevens. Verder konden onderzoekers geen informatie over transvetten analyseren.
Hoewel eiwit een belangrijk onderdeel van een dieet is, benadrukken experts het belang van het kiezen van onbewerkte, natuurlijke eiwitbronnen. Bijvoorbeeld, in plaats van een suikerhoudende granolareep met toegevoegde eiwitten, kan een mix van ongezouten noten een betere keuze zijn.
Jonathan Jennings, een internist, waarschuwde: “Veel mensen vertrouwen op etikettering zonder de tijd of kennis om deze verder te analyseren.” De studie herinnert ons eraan dat het belangrijk is strategisch te kiezen om onbedoelde gezondheidsrisico’s te vermijden.
