Wetenschappers hebben onlangs het bacterie-genoom ontcijferd dat verantwoordelijk is voor de eerste gedocumenteerde pandemie ter wereld die ongeveer 1500 jaar geleden de oostelijke Middellandse Zee teisterde. In een groepgraf in de oude Griekse stad Gerassa, gelegen in het huidige Jordanië, identificeerden onderzoekers Yersinia pestis, de pestkiem die verantwoordelijk was voor de zo beruchte Justiniaanse pest. Deze ontdekking bevestigt eindelijk de langdurige vraag naar de oorsprong van deze pandemie.
De Justiniaanse pest, die van 541 na Christus tot 750 na Christus duurde, veroorzaakte de dood van miljoenen mensen en had een grote impact op het Byzantijnse rijk. Ondanks eeuwen van speculatie en onderzoek, was er tot nu toe geen tastbaar biologisch bewijs gevonden voor de verantwoordelijke kiem. Dr. Reis Jiang van de Universiteit van Zuid-Florida, een van de leiders van het onderzoek, benadrukte het belang van deze ontdekking als definitief bewijs van de aanwezigheid van Y. Pestis tijdens de Justiniaanse pest.
Historische teksten verwijzen naar de pest die voor het eerst opdook in Pelusie, Egypte, voordat deze zich verspreidde naar het oostelijke Romeinse rijk. Het genetisch materiaal van Y. pestis werd gevonden in menselijke tanden die werden opgegraven in Gerassa, wat aantoont dat de bacterie zich verspreidde binnen het Byzantijnse rijk tussen 550 en 660 na Christus. Deze bevindingen bevestigen de snelle en verwoestende aard van de pandemie, zoals beschreven in historische verslagen van massale sterfgevallen.
Een parallelle studie gepubliceerd in het tijdschrift Pathogens suggereert dat Y. pestis al millennia in de mensheid circuleerde voor de Justiniaanse pest. Dit toont aan dat pandemieën geen unieke gebeurtenissen zijn, maar eerder repetitieve fenomenen die worden aangedreven door menselijke bijeenkomsten, bewegingen en milieuveranderingen. Dr. Jiang benadrukt dat net zoals bij de pest, de dreiging van pandemieën nooit volledig zal verdwijnen, en we moeten voorzichtig blijven en ons blijven aanpassen aan veranderende omstandigheden.
Deze baanbrekende ontdekking werpt nieuw licht op de oorsprong van pandemieën en benadrukt het belang van blijvend onderzoek en voorbereiding om toekomstige uitbraken te kunnen aanpakken. Het biedt ook inzicht in hoe ziekten zich door de geschiedenis heen hebben verspreid en hoe we ons kunnen voorbereiden op toekomstige bedreigingen voor de menselijke gezondheid.
