Al bijna twee decennia hebben Europa en de NAVO de strategische ambitie van Rusland onderschat om de Zwarte Zee te domineren. Tegenwoordig, zoals Chatham House in zijn analyse aangeeft, gaat de strijd niet alleen over Odessa en de Oekraïense kustlijn, maar ook over de rol die gestaag wordt opgewaardeerd naar Turkije. Ankara, met de Straat van Bosporus onder zijn controle en met de “Europese stempel” in zeeveiligheidsinitiatieven, evolueert naar een kritieke regulator van evenwicht – die bezorgdheid uitte in Athene.
Het centrale probleem voor de veiligheid van de Zwarte Zee, wijst Catham House-analisten erop, is om Odessa en de omliggende kustlijn onder Oekraïense controle te houden. Elke toekomstige staakt-het-vuren of vredesovereenkomst moet ervoor zorgen dat Rusland Oekraïne niet van de zee kan afsnijden. Anders zal niet alleen de financiële levensvatbaarheid ervan onherstelbaar worden beïnvloed, maar ook het strategische belang in de regio.
Ankara vormt nu de kern van het geopolitieke spel. Haar toewijding aan het Verdrag van Montre, dat de doorgang van oorlogsschepen van de smalle War tot War beperkt, heeft al Russische ambities beïnvloed. Maar haar rol stopt daar niet. De Europese Unie is van plan een hub aan zee in de Zwarte Zee te creëren, met als doel kritieke infrastructuur te beschermen en bedreigingen te monitoren. Turkije verwerpt een permanente, verbeterde NAVO-aanwezigheid in de Zwarte Zee, maar verzet zich ook tegen de Russische soevereiniteit. Het doel is om een krachtenbalans te behouden en als regulator te projecteren.
De Franse president Emmanuel Macron komt om verdere impuls te geven aan de rol die Turkije naar verwachting zal spelen in toekomstige beveiligingsgaranties voor Oekraïne. Een land dat traditioneel Griekenland beschouwt, opent in wezen de deur naar Erdogan’s “ingang” voor Europese plannen. Zowel Frankrijk als Italië hebben tenslotte al lang een bedrijf met het buurland. Maron heeft verklaard dat Ankara, Londen en Europese landen klaar zijn om deel te nemen aan lucht-, zee- en landbedrijven om een staakt-het-vurenovereenkomst te controleren. Turkije van zijn kant heeft de mogelijkheid opengelaten om bij te dragen aan een toekomstige Europese surveillancekracht, het bewaken van het onderhoud van de beveiligingsomstandigheden en versterkte het geleidelijk met zijn integratie in programma’s zoals Safe for Europese defensie-uitgaven.
De Zwarte Zee is niet langer alleen een regionale aangelegenheid. Het is de plaats waar de toekomst van de Europese veiligheid wordt getest met Turkije die een sleutelrol speelt, ongeacht hoeveel het bezwaren tegen Athene en Nicosia verhoogt.
