De Monroe-doctrine, die 202 jaar geleden werd geïntroduceerd door de toenmalige Amerikaanse president James Monroe, bepaalde dat het Amerikaanse continent niet langer open stond voor nieuwe koloniale ambities van Europese machten. Deze doctrine werd destijds gezien als een manier om de onafhankelijkheid van Latijns-Amerikaanse landen te beschermen tegen Europese inmenging.
In de loop van de 20e eeuw evolueerde de Monroe-doctrine tot een instrument voor het interne beheer van het continent, met de ‘Roosevelt-conclusie’ van 1904 als cruciale stap. Deze conclusie gaf de Verenigde Staten het recht om in te grijpen in landen in de regio in geval van instabiliteit of schending van internationale verplichtingen.
Tegenwoordig probeert president Trump de Monroe-doctrine nieuw leven in te blazen en officieel te maken via de nieuwe Amerikaanse Nationale Veiligheidsstrategie. Deze strategie benadrukt de prioriteit van de VS voor veiligheid op het westelijk halfrond en streeft naar het voorkomen van de plaatsing van ‘concurrenten’ uit andere landen.
De strategie van Trump kan worden samengevat als ‘militarisering en expansie’, waarbij de VS gevestigde vrienden wil rekruteren als regionale spelers om stabiliteit te bevorderen en buitenlandse rivalen buiten te houden. Er is een toenemende focus op de veiligheidsdimensie in de betrekkingen tussen de VS en Latijns-Amerika, met versterking van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in gevoelige gebieden.
De strategie benadrukt ook de veranderingen in de Amerikaanse benadering van Europa, waarbij de NAVO-uitbreiding zal eindigen en de Europese landen meer verantwoordelijkheid zullen krijgen voor hun regionale veiligheid. Er wordt aangedrongen op een drastische verhoging van de defensie-uitgaven door NAVO-lidstaten.
Het document heeft gemengde reacties opgeroepen, met sommigen die het zien als een historische breuk met het naoorlogse tijdperk en anderen die het bekritiseren vanwege de mogelijke gevolgen voor de Europese politieke vrijheid en soevereiniteit. De ‘Trump-doctrine’ markeert een nieuwe fase in de Amerikaanse buitenlandse politiek en zal de komende jaren waarschijnlijk grote gevolgen hebben voor de geopolitieke verhoudingen.
