De inspanningen van de Amerikaanse president Donald Trump om een einde te maken aan de oorlog die sinds februari 2022 in Oekraïne woedt, hebben een kritiek stadium bereikt. Binnen een maand hebben de inspanningen om de oorlog te beëindigen een nieuwe impuls gekregen en stromen de diplomatieke tafels over van vredesvoorstellen en bijgewerkte plannen van beide kanten, waarbij Donald Trump woensdag de mogelijkheid openliet dat er binnenkort een oplossing zou kunnen worden gevonden.
Washington streeft nu twee manieren na om het conflict op te lossen, één met Kiev en één met Moskou. Tegelijkertijd concentreren de discussies zich op vier gebieden: territoriaal, waarbij de Donbas de kern vormen van Moskou’s aanspraken, veiligheidsgaranties, de veiligheidsarchitectuur van het Westen, sancties en wederopbouw. “De diplomatieke inspanningen van de VS gaan vooruit op de details, nu de Oekraïense militaire en Europese begrotingscapaciteit onder druk staat. Waar het op neerkomt? Het einde komt eraan, dat zal worden opgelegd door druk”, vat R.Politik-analist Balaz Jarabik de situatie samen.
Kiev beschouwt de terugtrekking uit de Donbass als een capitulatie. Volgens de analist zal Kiev echter worden gevraagd een evenwicht te vinden tussen de bezetting van de Donbas en de bezetting van het zuidelijke deel van het land, dat het papier van de economie heeft. “Zaporizia loopt het risico van een geleidelijke ‘chersonisering’, zegt hij karakteristiek, en legt uit dat hij ‘een aanzienlijke verslechtering, isolatie en onhoudbaarheid’ ziet aankomen als de Oekraïense strijdkrachten doorgaan met hun operaties in het oostelijke land.
De veiligheidsgaranties staan ook stil nu er een grote vraag rijst, merkt de analist op: op welke veiligheidsgaranties kan worden vertrouwd als de aanwezigheid van westerse troepen een ‘rode lijn’ is voor Moskou? Als Oekraïne betekenisvolle veiligheidsgaranties kan veiligstellen, gelooft Jarabyk dat we in 2022 een gestructureerd staakt-het-vuren zullen zien in de trant van de onderhandelingen in Istanbul. Als dat niet het geval is, zal de regeling vanuit een zwakkere positie worden gedwongen.
Volgens Jarabyk maakt de dynamiek op het slagveld het voor Kiev dringend om het conflict op te lossen, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de ontwikkeling van de snelheid van de opmars van de Russische strijdkrachten, de versterking van de productie van drones door Moskou, de energiedruk op Oekraïne en de ‘bevroren’ pogingen om het land vanuit Europa te helpen. Zonder veiligheidsgaranties kan de regeling echter niet worden gesloten, benadrukt hij, daarbij verwijzend naar het feit dat de Oekraïense president Volodymyr Zelenski vanwege de oorlog in zijn positie verkeert en zijn ambtstermijn op voorwaardelijke basis voortzet, totdat er, indien mogelijk, verkiezingen worden gehouden.
Aan de andere kant begint Rusland de onderhandelingen met de tijd aan zijn kant, de rotatie van de krachten en hun tempo. Hij heeft dus de vrijheid om de situatie selectief te laten escaleren, genoeg om Oekraïne te verpletteren, maar niet genoeg om met het Westen te breken.
